Partneralimentatie uitsluiten in de huwelijkse voorwaarden, kan dat?

Partneralimentatie uitsluiten in de huwelijkse voorwaarden, kan dat?

Tijdens het opstellen van de huwelijkse voorwaarden zijn aanstaande echtgenoten overeengekomen dat er bij een eventuele echtscheiding wordt afgezien van het recht op partneralimentatie. Wanneer het stel na enkele jaren besluit de relatie te beëindigen, verzoekt de vrouw ondanks de overeengekomen afspraken, toch tot het ontvangen van een bedrag ter voorziening in haar levensonderhoud. De man beroept zich op het alimentatiebeding in de huwelijkse voorwaarden. Wie krijgt er uiteindelijk gelijk?

Voorafgaande aan het huwelijk kunnen huwelijkse voorwaarden of partnerschapsvoorwaarden worden opgesteld bij een notaris. Middels deze voorwaarden worden financiële afspraken vastgelegd die toezien op het aanstaande huwelijk. Het opstellen van huwelijkse voorwaarden is geen verplichting uit de wet. Het schriftelijk vastleggen van onderlinge afspraken wordt echter wel sterk aangeraden. Indien partijen op een later moment toch uit elkaar wensen te gaan, kunnen eventuele conflicten door middel van onderlinge afspraken eenvoudig worden voorkomen.

Het geschil
De Hoge Raad behandelde een geschil tussen een ex-man en zijn ex-vrouw (Hoge Raad 25-11-2022, ECLI:NL:HR:2022:1724). Voorafgaande aan het huwelijk besloot het stel afstand te doen van het recht op partneralimentatie indien het huwelijk mocht eindigen in een echtscheiding. Wanneer het stel na een tijdje besluit de relatie te beëindigen, verzoekt de vrouw tot het uitspreken van de echtscheiding door de rechtbank. Ondanks de eerder gemaakte afspraken verzoekt de vrouw tevens tot het toekennen van een bedrag ter voorziening in haar levensonderhoud. De man beroept zich op het alimentatiebeding dat werd opgenomen in de huwelijkse voorwaarden. Volgens hem dient het verzoek te worden afgewezen omdat ze tezamen en in volle overtuiging zijn overeengekomen dat er géén recht op alimentatie bestaat bij beëindiging van het huwelijk. De rechter oordeelde echter dat het opgenomen beding in strijd was met de wet. Bij het uitspreken van de echtscheiding door de rechtbank werd er daarom ten laste van de man aan de vrouw een uitkering tot levensonderhoud toegekend.

De rechtsregel
Het uitsluiten van een bijdrage in de kosten van levensonderhoud in de huwelijkse voorwaarden wordt ook wel een nihilbeding genoemd. Op grond van het tweede lid van artikel 1:400 van het Burgerlijk Wetboek worden overeenkomsten waarin wordt afgezien van het verschuldigde levensonderhoud nietig verklaard. Juridisch gezien houdt dit in dat een dergelijke overeenkomst ongeldig is en wordt geacht nooit te hebben bestaan. Echter worden in de wet ook uitzonderingen op de hoofregel benoemd. Het is namelijk zo dat partijen in het zicht van een echtscheiding wél kunnen afzien van het recht op partneralimentatie. Dit wordt bepaald in artikel 1:158 van het Burgerlijk Wetboek. De man in deze kwestie wenste duidelijkheid over de werking van deze regels ten opzichte van elkaar. In beginsel wordt de afspraak tot het afzien van alimentatie helemaal verboden, maar in bepaalde situaties worden dergelijke afspraken wel toegestaan. De Hoge Raad geeft duidelijkheid over de toepassing van deze rechtsregels.

De Hoge Raad
Gedurende het huwelijk of geregistreerd partnerschap kan er een hoop veranderen als het gaat om de financiële situatie. Tevens kunnen er grote wijzigingen plaatsvinden in de persoonlijke omstandigheden. Wanneer op voorhand afspraken worden gemaakt waarin wordt afgezien van het recht op partneralimentatie, zou dit volgens De Hoge Raad achteraf tot onredelijke situaties kunnen leiden. De Hoge raad is dan ook van oordeel dat een vóór het huwelijk gesloten nihilbeding omtrent partneralimentatie niet valt binnen de grenzen van de wet. Wél is het mogelijk om tijdens of na het huwelijk af te zien van de alimentatieverplichting. Omdat de alimentatieovereenkomst tussen ex-man en ex-vrouw is gesloten bij het opstellen van de huwelijkse voorwaarden en dus vóór het huwelijk, betekent dit dat het beroep het nihilbeding dient te worden verworpen.

Heeft u vragen over eventuele alimentatie of huwelijkse voorwaarden? Neem dan vrijblijvend contact op met onze gespecialiseerde familierechtadvocaten in Heerlen via info@sijbenpartners.nl dan wel via 045 – 560 22 00.