Geen gelukkige Kerst

Geen gelukkige Kerst

Kerst is een feest van gezelligheid en daar past volgens de gemeente Leudal een mooi verlichte kerstboom op het dorpsplein bij.

Ook in december 2013 is het de bedoeling dat een kerstboom wordt opgezet op het plein in één van de dorpskernen van de gemeente. De gemeente Leudal plaatst de boom niet zelf, maar heeft de dorpsraad toestemming gegeven om de boom te plaatsen. Op zijn beurt heeft de dorpsraad het opzetten van de kerstboom overgelaten aan een vrijwilligersorganisatie, een stichting, Speelruimte genaamd.

Hannes is vrijwilliger bij Speelruimte. Speelruimte wil de kerstboom op 7 december 2013 gaan plaatsen op het dorpsplein. Hannes en 5 andere vrijwilligers van Speelruimte spreken af bij het perceel van de buurman van Hannes, want deze buurman stelt de kerstboom ter beschikking. Het gaat om een blauwspar van ongeveer 6 meter hoog. De boom moet wel nog eerst door Hannes en de anderen uit de tuin van de buurman worden verwijderd voordat deze op het dorpsplein kan worden gezet.

Hannes en de 5 andere vrijwilligers hebben een hoogwerker meegenomen. Deze is echter te groot om de tuin in te rijden. Een ladder hebben zij niet. Er is wel een ladder in de speeltuin die door Speelruimte wordt beheerd, zo’n 600 à 700 meter verderop. De vrijwilligers besluiten de ladder niet te gaan halen, maar Hannes klimt met behulp van een zetje, zonder beschermende maatregelen, in de boom om het trektouw om de stam van de boom aan te brengen zodat de boom bij de val kan worden geleid. Als Hannes tot op een hoogte van circa 3,5 meter is geklommen, valt hij naar beneden. Hij komt met zijn rug op het tuinhuisje van zijn buurman terecht.

Hannes wordt direct naar het ziekenhuis gebracht. Hij moet hier negen dagen blijven. Aansluitend verhuist hij naar een revalidatiekliniek. Hannes blijkt door de val een complete dwarslaesie te hebben opgelopen. Zijn onderlichaam is vanaf zijn heupen verlamd. Hij is daardoor rolstoelafhankelijk. Daarnaast heeft Hannes nog andere lichamelijke beperkingen en psychische klachten. Hannes gaat geen gelukkige kerst tegemoet.

Hannes stelt de gemeente Leudal, de dorpsraad en Speelruimte aansprakelijk voor het ongeval. De rechtbank wijst de vorderingen van Hannes af, doch het Gerechtshof is een andere mening toegedaan.

Het Gerechtshof vindt niet dat de gemeente en de dorpsraad aansprakelijk zijn.

Volgens het Hof is er door de gemeente geen opdracht gegeven aan de dorpsraad tot het opzetten van een kerstboom en ook de dorpsraad heeft op zijn beurt geen opdracht gegeven aan Speelruimte tot het opzetten een kerstboom. Volgens het Hof werd het opzetten van een kerstboom door de gemeente gefaciliteerd, maar was geen van de betrokken partijen verplicht van de geboden faciliteiten gebruik te maken.

Evenmin meent het Hof dat door de gemeente en de dorpsraad onrechtmatig is gehandeld. Er is geen sprake van schending van de zorgplicht van de gemeente en/of de dorpsraad jegens de bij de kerstboomactie betrokken vrijwilligers. De gemeente en de dorpsraad wisten weliswaar dat het plaatsen van de kerstboom in de dorpskern door vrijwilligers zou worden uitgevoerd, maar dat betekent niet dat de gemeente en de dorpsraad wisten, althans hadden moeten beseffen, dat het plaatsen van de kerstboom naar haar aard gevaarzettend was. De gemeente en de dorpsraad hadden namelijk geen enkel zicht op de uitvoering van de plaatsing van de kerstboom, noch enige zeggenschap daarover.

Ook ten aanzien van Speelruimte meent het Hof dat er geen sprake is van een opdracht tot het opzetten van een kerstboom, door Speelruimte gegeven aan haar vrijwilligers. Speelruimte bestaat namelijk geheel uit vrijwilligers en deze zijn vrij al dan niet aan activiteiten van Speelruimte deel te nemen. Hannes was zodoende niet verplicht om aan de kerstactie deel te nemen.

Waar het gaat om onrechtmatig handelen, komt het Hof ten aanzien van Speelruimte tot een ander oordeel dan ten aanzien van de gemeente en de dorpsraad.

Het Hof meent dat Speelruimte onrechtmatig jegens Hannes heeft gehandeld. Daarbij acht het Hof van belang dat Speelruimte wist dat de kerstboom was geschonken door de buurman van Hannes, dat die boom nog in zijn tuin stond en dus eerst moest worden omgezaagd alvorens de boom op het dorpsplein kon worden geplaatst. Het hof is van oordeel dat het omzagen van een circa 6 meter hoge boom in een tuin bij een woonhuis per definitie een gevaarlijke activiteit betreft, zeker als de boom in de buurt van andere bomen en bebouwing staat. Verder is van belang dat boom zou worden omgezaagd door vrijwilligers, die daarvoor niet gekwalificeerd waren. De kans dat bij het omzagen van een boom met een dergelijke afmeting door vrijwilligers - in een tuin vlak naast een tuinhuisje en een schutting - ongevallen kunnen ontstaan, is groot en de gevolgen daarvan kunnen ernstig zijn. Daarom bestaat voor dergelijke gevaarlijke activiteiten een zorgplicht en in dit geval rustte die zorgplicht op Speelruimte, aldus het Hof.

Omdat Hannes op eigen initiatief en zonder beschermende maatregelen in de boom is geklommen, heeft hij volgens het Hof mede schuld aan hetgeen hem is overkomen. Hij heeft voor 25 % bijgedragen in de ontstane schade. Speelruimte moet 75 % van de door Hannes geleden schade vergoeden. Een geluk bij een ongeluk is dat Speelruimte – toch niet een bepaald kapitaalkrachtige organisatie – WA verzekerd is.

(Gerechtshof ’s-Hertogenbosch, 2 juni 2020, ECLI:NL:GHSHE:2020:1701)